Masturbacja, czyli samodzielna stymulacja własnych narządów płciowych w celu osiągnięcia przyjemności, jest tematem, który wciąż budzi wiele kontrowersji. Na ten temat w społeczeństwie krąży też wiele mitów, zwłaszcza w kontekście masturbacji kobiet, która nadal bywa tematem tabu. Pomimo tego, że jest to naturalna i zdrowa forma poznawania własnego ciała, wielu ludzi wciąż ma wątpliwości co do tego, kiedy praktyka ta jest bezpieczna, a kiedy może wskazywać na problemy. W tym artykule przyjrzymy się, jakie są potencjalne skutki uboczne masturbacji oraz kiedy może stać się ona źródłem zmartwień.
Czym jest masturbacja?
Masturbacja stanowi część życia zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Jest to zdrowa praktyka samodzielnego rozładowania napięcia seksualnego poprzez świadomą stymulację własnych narządów płciowych w celu osiągnięcia przyjemności seksualnej i orgazmu (Kılıç i in., 2023). Masturbacja sama w sobie nie stanowi zaburzenia seksualnego, jednak w niektórych przypadkach może prowadzić do powstania nieprawidłowości w tym obszarze.
Masturbacja w związku
Masturbacja w związku może przyjmować postać praktyk samodzielnych, jak i przeprowadzanych wraz z drugą osobą. Wiele kobiet będących w związkach uznaje masturbację za tabu – uważają, że ich partnerzy mogliby uznać takie praktyki za oznakę, iż nie potrafią zaspokoić swojej kobiety. Dotyczy to nawet 45% kobiet.
Z drugiej strony, podejście do masturbacji się zmienia. Duży wpływ odgrywa tu łatwa dostępność wszelkich zabawek erotycznych – w 2007 jedynie 9%, a w 2012 – 37% kobiet deklarowało ich używanie, w 2017 była to już połowa z nich. Pomaga także to, że masturbacja coraz częściej pojawia się w mediach i internecie, przestając być tematem tabu, również wśród osób będących w stałych związkach.
Co najmniej raz w tygodniu masturbuje się 42% panów i 13% pań będących w związkach (Kraus, 2017). Kluczowe znaczenie ma tu dobór określonej techniki podczas masturbacji – ciało przyzwyczajone do konkretnych doznań i schematu stymulacji może nie reagować tak dobrze na stosunek seksualny, powodując problemy z osiąganiem erekcji, odpowiednim nawilżeniem pochwy lub orgazmem w trakcie stosunku. Dobrze jest więc, by zarówno w przypadku masturbacji, jak i seksu z udziałem drugiej osoby, używać podobnych technik stymulacji (Rowland i in., 2019).
Kluczowa jest tu komunikacja z partnerem. Ciekawe efekty może przynieść również wspólna masturbacja, która może pozwolić na lepsze poznanie nawzajem swoich ciał, a także zwiększenie podniecenia i przyjemności z seksu (Kılıç i in., 2023).
Zalety masturbacji – kiedy masturbacja wpływa pozytywnie na psychikę i ciało?
Masturbacja jest świetnym sposobem na to, by rozładować napięcie psychiczne czy emocjonalne. Regularna praktyka może przyczyniać się do redukcji stresu. Orgazm osiągany podczas masturbacji wyzwala endorfiny, czyli tzw. hormony szczęścia, które naturalnie poprawiają nastrój i odprężają. Dla wielu osób masturbacja jest także sposobem na łatwiejsze zasypianie. Proces ten, podobnie jak inne działania relaksacyjne, może prowadzić do głębszego i bardziej odprężającego snu.
Masturbacja jest także jednym z najlepszych sposobów na to, by poznać swoje ciało – zrozumieć, co sprawia nam przyjemność, jakie techniki stymulacji są przez nas preferowane, a co jest niewygodne lub nieprzyjemne. Taka wiedza może być bardzo pomocna w przyszłych lub obecnych relacjach seksualnych z partnerem.
Wzajemna masturbacja z partnerem to ponadto sposób na bezpieczną aktywność seksualną, która eliminuje ryzyko ciąży i przenoszenia chorób wenerycznych, co czyni ją całkowicie bezpieczną formą zaspokajania potrzeb seksualnych. Jest też znakomitym sposobem na osiągnięcie satysfakcji seksualnej przez osoby samotne – wskazano, że regularna masturbacja u osób niebędących w związkach jest skorelowana z większą satysfakcją seksualną i dotyczącą przeżywania orgazmów (Huang i in., 2022).
Masturbacja – skutki uboczne. Kiedy masturbacja szkodzi?
Masturbacja to nie tylko sposób na szybkie osiągnięcie orgazmu i rozładowanie napięcia. Zbyt częsta masturbacja może powodować także negatywne skutki, a nawet prowadzić do uzależnienia, które negatywnie wpływa na inne aspekty naszego życia i codziennego funkcjonowania.
Jeśli masturbacja staje się preferowaną formą aktywności seksualnej do tego stopnia, że seks z partnerem nie jest już pożądany lub jest zaniedbywany, może to prowadzić do rozpadu związku czy relacji.
Nadmierne i intensywne praktyki masturbacyjne mogą prowadzić także do negatywnych fizycznych skutków – podrażnień lub uszkodzeń narządów płciowych. Często dzieje się tak w przypadku masturbacji u kobiet przy pomocy zabawek erotycznych. Niektóre osoby doświadczają przewlekłego bólu miednicy, który może być wynikiem bardzo częstej masturbacji. Związane jest to z ciągłym napięciem mięśni dna miednicy, które w nadmiarze może prowadzić do dyskomfortu i bólu. Jeśli pojawiają się takie objawy lub fizyczne urazy, należy zmniejszyć częstotliwość onanizacji, a w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem. Jeśli czujesz, że masz problem, pomóc może seksuolog lub psychoterapeuta.
Masturbacja u mężczyzn, jeśli jest nadmierna i obejmuje mocno rutynowe praktyki, może ponadto prowadzić do problemów z erekcją lub osiąganiem orgazmu podczas seksu z partnerką. To zjawisko znane jest jako zespół zakodowanych reakcji seksualnych. Polega ono na wypracowaniu sobie pewnego schematu osiągania orgazmu drogą masturbacji, obejmującego specyficzny rodzaj stymulacji, konkretne ruchy, siłę nacisku, technikę masturbacji czy bodźce, jak np. pornografia. Problem ten występuje także w przypadku kobiet – podczas seksu mogą one mieć wówczas problemy z odpowiednim nawilżeniem pochwy lub osiągnięciem satysfakcji seksualnej (Huang i in., 2022).
Onanizm może mieć także negatywny wpływ na zdrowie psychiczne, zarówno u kobiet i mężczyzn. W niektórych przypadkach masturbacja staje się sposobem na ucieczkę od problemów, unikanie stresu, kłopotów w relacjach czy trudności emocjonalnych. Jeśli tak się dzieje, warto zastanowić się nad skorzystaniem z pomocy psychologicznej. Seks (nawet z samym sobą) nie powinien być jedynym sposobem radzenia sobie z emocjami. W niektórych kulturach lub środowiskach, gdzie masturbacja jest tematem tabu lub otaczana jest negatywnymi ocenami, osoby regularnie się masturbujące mogą również odczuwać wstyd lub poczucie winy, co może prowadzić do obniżenia samooceny i pogorszenia stanu zdrowia psychicznego.
Odpowiedź na pytanie, czy masturbacja szkodzi zdrowiu, nie jest więc prosta. Wiadome jednak jest, że nawet naturalne i dobre rzeczy w nadmiarze szkodzą. Masturbacja jest uznawana za normalną i zdrową część życia seksualnego większości ludzi, ale jak każda aktywność, może mieć negatywne skutki, jeżeli jest praktykowana w sposób kompulsywny lub nadmierny.
Masturbacja a zdrowie – objawy uzależnienia od masturbacji
Gdy masturbacja zaczyna dominować nad innymi dziedzinami życia, takimi jak praca, relacje czy zainteresowania, może to być znak, że seksualność zaczyna pełnić rolę uzależnienia.
Uzależnienie od masturbacji, choć rzadko omawiane w głównym nurcie dyskusji na temat zdrowia psychicznego, jest realnym problemem, który może mieć poważne konsekwencje zarówno dla życia osobistego, jak i zawodowego osoby dotkniętej uzależnieniem. Rozpoznanie uzależnienia od masturbacji może być trudne, szczególnie że sama masturbacja jest zdrową częścią życia seksualnego wielu ludzi, jednak istnieją pewne objawy, które mogą wskazywać na to, że zwykła aktywność przekształciła się w kompulsywne zachowanie. Oto kilka z nich:
- obsesyjne myśli o masturbacji – myśli te są stałe i natrętne, mogą dominować nad innymi zainteresowaniami i zaburzać plan dnia;
- utrata kontroli – charakterystycznym znakiem uzależnienia jest utrata kontroli nad zachowaniami, w tym przypadku nad częstotliwością masturbacji. Osoba może bez powodzenia próbować ograniczyć masturbację, jednak mimo to ilość sesji dochodzi do kilkunastu razy dziennie;
- zaniedbywanie obowiązków – jeśli masturbacja zaczyna zakłócać codzienne funkcjonowanie, takie jak praca, nauka czy relacje z innymi, i staje się priorytetem kosztem tych aspektów życia, może to być sygnał alarmowy wskazujący na problem;
- kontynuacja pomimo negatywnych konsekwencji – kontynuowanie masturbacji mimo oczywistych negatywnych konsekwencji, takich jak fizyczne uszkodzenia (podrażnienia, bóle) czy problemy w relacjach, jest kluczowym objawem uzależnienia;
- wycofanie się z życia społecznego – osoby uzależnione często izolują się od rodziny i przyjaciół, wycofując się z aktywności społecznych i porzucając hobby, które wcześniej sprawiały im przyjemność, aby móc więcej czasu poświęcić na masturbację;
- używanie masturbacji jako głównego mechanizmu radzenia sobie z trudnymi emocjami lub sytuacjami, stresem, lękiem i depresją;
- wzrost tolerancji – podobnie jak w innych uzależnieniach, osoba uzależniona może potrzebować coraz więcej tej samej stymulacji, aby osiągnąć wcześniejszy poziom satysfakcji. Może to prowadzić do poszukiwania nowych i coraz intensywniejszych form stymulacji seksualnej, co może generować także niebezpieczne dla zdrowia zachowania seksualne.
Poradzenie sobie z uzależnieniem od masturbacji często wymaga profesjonalnej pomocy, takiej jak terapia behawioralna, której celem jest zrozumienie i zmodyfikowanie zachowań. Wsparcie terapeutyczne może pomóc w rozwiązaniu podstawowych problemów emocjonalnych, które przyczyniają się do kompulsywnego zachowania. Pomocne może być także wsparcie seksuologa.
Jak utrzymać zdrowe podejście do masturbacji?
By zachować odpowiednie podejście do masturbacji oraz zminimalizować ryzyko uzależnienia i skutków ubocznych takich praktyk, warto przestrzegać takich zasad, jak:
- balans – utrzymywanie zdrowego balansu pomiędzy masturbacją a innymi aspektami życia jest kluczowe. Masturbacja nie powinna przesłaniać innych ważnych elementów życia osobistego i zawodowego.
- świadomość swojego ciała – słuchanie swojego ciała i reagowanie na jego potrzeby, bez przekraczania granic komfortu, zapewni, że masturbacja będzie zdrowa i bezpieczna.
- edukacja seksualna – zrozumienie własnych potrzeb seksualnych oraz sposobów na ich zdrowe zaspokajanie może zwiększyć jakość życia seksualnego. Warto czerpać wiedzę z wiarygodnych źródeł i ewentualnie konsultować się ze specjalistami.
- otwartość w relacjach – komunikacja z partnerem i informowanie go o swoich seksualnych preferencjach, w tym o roli masturbacji w życiu seksualnym, może przyczynić się do lepszego zrozumienia i satysfakcji obu stron.
Masturbacja sama w sobie jest zdrową częścią życia seksualnego większości ludzi. Kluczem jest jednak utrzymanie jej w zdrowych ramach i korzystanie z niej jako jednego z wielu sposobów na poznawanie i cieszenie się własną seksualnością. Jeśli masturbacja zaczyna wpływać negatywnie na inne aspekty życia i sprawiać więcej problemów niż przynosić korzyści, nie należy wahać się nad poszukaniem wsparcia u specjalistów. Rozpoznanie i zaadresowanie uzależnienia jest kluczowe dla utrzymania zdrowia psychicznego i emocjonalnej równowagi.
Literatura:
- Huang S., Niu C., Santtila P., 2022: „Masturbation Frequency and Sexual Function in Individuals with and without Sexual Partners”. Sexes, 3(2):229-243
- Kılıç D., Armstrong H.L., Graham C.A., 2023: „The Role of Mutual Masturbation within Relationships: Associations with Sexual Satisfaction and Sexual Self-Esteem”. Int J Sex Health., 35(4):495-514
- Kraus F., 2017: „The practice of masturbation for women: The end of a taboo?” Sexologies, 26(4):e35-e41
- Rowland D.L., Hevesi K., Conway G.R., Kolba T.N., 2019: „Relationship Between Masturbation and Partnered Sex in Women: Does the Former Facilitate, Inhibit, or Not Affect the Latter?” The Journal of Sexual Medicine, 17(1):37–47